गर्मि मौसममा पाइने तरबूजा एक स्वादिष्ट फल हो । यसको मीठो स्वादले हाम्रो जिब्रोलाई मात्रै होइन शरीरका लागि पनि धेरै फाइदाहरू प्रदान गर्दछ ।
एक कप तरबूजामा करिब ४६ क्यालोरी हुन्छन्, जसमा भिटामिन-सी, भिटामिन-ए लगायत थुप्रै पोषकहरू भेटिन्छन्। हामी तपाईंलाई गर्मि महिनामा खाइने तरबजुाका ठूला फाइदाहरूको बारेमा चर्चा गर्दैछौँ :
हाइड्रेट
शरीरलाई हाइड्रेट राख्न शरीरमा पानीको कमीलाई पूरा गर्न तरबुजा निकै महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यदि तपाईं चाहनुहुन्छ भने, धेरै पानी भएको फल सेवन गरेर पानीको कमि पूरा गर्न सक्नुहुन्छ । यस मामलामा तरबजुजा सबैभन्दा राम्रो फल हो ।
जसमा करिब २ प्रतिशत हिस्सा पानी हुन्छ । हाइ वाटर कन्टेट भएको फल अथवा तरकारीले भोक मेट्न पनि सहयोग गर्दछ । पानी र फाइबरको कम्बिनेसनको मतलव तपाई धेरै क्यालोरीका लागि खानाको सट्टा नै पर्याप्त मात्रामा यसको सेवन गर्न सक्नुहुन्छ ।
कम सुगर
तरबुजामा क्यालोरीको मात्रा उच्च रूपमा पाइन्छ । एक कप तरबुजामा करिब १५४ ग्राम क्यालोरी हुन्छ । बेरिज जस्तै यो सुगरको मात्रा कम भएको फल हो । तरबुजामा भिटामिन-सी हुन्छ जसले फ्रि रेडिकल्सका कारण ड्यामेज हुने सेल्सलाई बचाउँछ ।
यसबाहेक, भिटामिन ए बाहेक यसमा पोटासियम, म्याग्नेशियम, भिटामिन बी १, बी५ र बी६ पनि हुन्छ । तरबुजामा बीटा क्यारोटीन र लाइकोपीन बाहेक, तरबूजामा क्यारोटीनोइड्स पनि उच्च हुन्छ। यसले सिट्रुलाईन भनिने एमिनो एसिड पनिपाइन्छ ।
क्यान्सर रोकथाम
अनुसन्धानकर्ताका अनुसार तरबुजामा रहेको लाइकोपिन र थुप्रै प्रकारका बोट संयन्त्रहरूमा क्यान्सर विरोधी गुणहरू हुन्छन्। लाइकोपिनले शरीरलाई थुप्रै प्रकारको क्यान्सरबाट जोगाउँछ।
पाचन प्रणाली र लाइकोपिनको क्यान्सरबीच एक मजबुत सम्बन्ध देखिन्छ । यो सेल्स डिबिजनमा संलग्न प्रोटिन आइजिएफ कम गरेर क्यान्सरको जोखिम कम गर्दछ ।
स्वास्थ्य मुटु
सम्पूर्ण विश्वमा हुने अधिकांश मृत्यु मुटु रोगका कारण हुन्छन्। रक्तचाप र कोलेस्ट्रोलको स्तर कम गरेर हृदयघात र स्ट्रोकको जोखिम कम गर्न सकिन्छ। विज्ञहरूले भनेका छन् कि तरबुजामा धेरै लाभदायक तत्वहरू छन् जसले मुटुको स्वास्थ्यलाई फाइदा पुर्याउँछ।
धेरै अध्ययनहरूमा यो प्रमाणित भइसकेको छ कि तरबुजामा रहेको लाइकोपिनले कोलेस्ट्रोल र रक्तचापको जोखिम कम गर्न सक्छ। यसले कोलेस्ट्रोलको कारण हुने ऑक्सीडेटिव क्षतिलाई पनि रोक्न सक्छ।
यसमा पाइने सिट्रुलाईन एसिड शरीरमा नाइट्रिक अक्साइडको स्तर बढाउन मद्दत गर्दछ। नाइट्रिक अक्साइडले रक्त नलीहरूलाई फैलिन मद्दत गर्दछ, जसले उच्च रक्तचापको जोखिम कम गर्दछ।
सूजन र अक्सिडेटिभ स्ट्रेस
सूजनले शरीरमा विभिन्न प्रकारका जीर्ण रोगहरूलाई बढावा दिन्छ। विज्ञहरू भन्छन् कि तरबूजामा पाइने चमत्कारी तत्त्वहरूले सूजन र अक्सिडेटिभ क्षति कम गर्न मद्दत गर्दछ। यसमा लाइकोपिन र भिटामिन सी जस्ता एन्टी–इन्फ्लेमेन्टरी ऑक्सीडन्टहरू पाइन्छ ।
मानवमा गरिएको एउटा अध्ययनका अनुसार लाइकोपिन युक्त टमाटरका साथ भिटामिन सी दिनाले शरीरमा एन्टी-अक्सीडन्टको मात्रा बढ्छ र सूजनको स्तरलाई कम गर्दछ। यी दुबै पोषक तत्वहरू तरबुजामा पाइन्छ।
लाइकोपिन हाम्रो आँखाको धेरै भागहरूमा फेला पर्दछ, जसले अक्सिडेटिभ क्षति र सूजनबाट बचाउँछ। यसले उमेरका कारण बढ्ने समस्या जस्ता मास्कुलर डीजेनेरेसनबाट पनि छुटकारा पाउन सकिन्छ । यस रोगले कहिलेकाँही बुद्धा मानिसहरूले आँखा नदेख्न पनि सक्छन् । लाइकोपिनले आँखामा हुने यस यस गम्भीर समस्यालाई ठूलो हदसम्म नियन्त्रण गर्न सक्छ।
जिउ दुख्ने
तरबुजामा पाइने सिट्रुलाईन भनिने एक एमिनो एसिडले जिउ दुख्ने समस्या कम गर्न पनि काम गर्न सक्छ। यो पूरकको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
यसको प्रभावकारिता जाँच्न, एथलिटहरूलाई एउटा अध्ययनमा सादा तरबुजाको रस र अर्कोतर्फ तरबुजाको रसको साथ सिट्रुलोइन दिइन्थ्यो। यो पत्ता लाग्यो कि दुबै चिजको सेवनले मांसपेशी दुख्न मात्र राहत प्रदान गर्दैन, तर मुटुको समस्या रिकभरीको लागि पनि उत्कृष्ट छ।
छाला र कपाल
भिटामिन-ए र भिटामिन-सी हाम्रो छाला र कपालको स्वास्थ्यको लागि धेरै आवश्यक छ। भिटामिन-सीले शरीरमा कोलेजेनको उत्पादन बढाउँछ, जुन छालाको चमक र कपाल मजबुत हुन्छ ।
यसका लागि यो निकै महत्त्वपूर्ण हुन्छ । भिटामिन ए राम्रो छाला र बलियो र स्वस्थ कपालको लागि पनि धेरै महत्त्वपूर्ण छ। शरीरमा भिटामिन ए को अभावका कारण हाम्रो छाला सुक्खा देखिन्छ।
पाचन
तरबूजामा फाइबरका साथै प्रशस्त पानीको साथ पनि पाइन्छ। यी दुई सँगै हाम्रो पाचन प्रणाली सुधार गर्नको लागि काम गर्दछ। पानी र फाइबरयुक्त फलफूल र तरकारीहरू खाँदा हाम्रो पाचन शक्ति स्वस्थ रहन्छ र कब्जियत जस्तो समस्या पेटमा बढ्दैन।
