चीनले शुक्रबार चन्द्रमाको टाढाबाट नमूना सङ्कलन गर्नका लागि अनुसन्धान सुरु गरेको छ । यो अनुसन्धान विश्वमा पहिलो पटक हो । सन २०३० सम्ममा चालक दल चन्द्र मिसनमा पठाउने लक्ष्य राखेको महत्त्वाकांक्षी कार्यक्रमका साथ अगाडि बढाइरहेको छ । 

घटनास्थलमा रहेका एएफपीका पत्रकारहरूका अनुसार चाङ’ई–६ चन्द्र जाँच बोकेको रकेट दक्षिणी चीनको हेनान प्रान्तमा वेनचाङ अन्तरिक्ष प्रक्षेपण केन्द्रबाट साँझ ५ः३० बजे प्रक्षेपण भएको थियो । 

यो चीनको महत्त्वाकांक्षी अन्तरिक्ष कार्यक्रमका लागि पछिल्लो छलाङ हो । यसका बारेमा यसको प्रयोग सैन्य उद्देश्य र बाह्य प्रभुत्व स्थापित गर्ने प्रयासमा भइरहेको वासिङ्टनले चेतावनी दिएको छ । 

चाङ’ई-६ को लक्ष्य चन्द्रमाको टाढाको हिस्साबाट करिब दुई किलोग्राम चन्द्र नमूना सङ्कलन गर्नु र तिनीहरूको विश्लेषणका लागि पृथ्वीमा ल्याउनु रहेको छ । 

सरकारी समाचार एजेन्सी सिन्ह्वाले यसलाई ‘मानव चन्द्र अन्वेषणको इतिहासमा आफ्नो तरिकाको पहिलो प्रयास’ भनेको छ । 

यो प्राविधिकरूपमा जटिल ५३ दिवसीय मिसन हो । मिसनले चन्द्रमाको छेउबाट अभूतपूर्व प्रक्षेपण गर्ने प्रयास गरेको देख्नेछ र यो सधैँ पृथ्वीबाट टाढा हुन्छ । 

चीनको लुनार एक्सप्लोरेसन एन्ड स्पेस इन्जिनियरिङ सेन्टरका उपनिर्देशक जिई पिङले पत्रकारहरूलाई भने, “चाङ’ई–६ ले पहिलो पटक चन्द्रमाको टाढाबाट नमूना सङ्कलन गर्नेछ ।”

उक्त यानलाई विशाल दक्षिणी ध्रुव-एटकेन बेसिनमा उत्रिनका लागि तयार गरिएको छ । यो सौर्यमण्डलमा सबैभन्दा ठूलो ज्ञात भएको क्रेटरहरूमध्येको एक हो । त्यहाँ पुगेपछि चाङ’ई-६ ले चन्द्रमाको माटो र चट्टानहरू खोज्नेछ र अवतरण क्षेत्रमा अन्य प्रयोग गर्नेछ । 

त्यसपछि चाङ’ई–६ ले चन्द्रमाको सतहबाट उठाउनुपर्छ र आफ्नो कदम पृथ्वीतिर फर्किन बढाउनुपर्छ । 

राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेतृत्वमा चीनको ‘अन्तरिक्ष सपना’ लाई तीव्र बनाइएको छ । बेइजिङले आफ्ना दुई परम्परागत शक्ति अमेरिका र रुससँग अन्तर कम गर्ने प्रयासमा महत्त्वाकांक्षी उपक्रमहरूको शृङ्खलालाई लक्षित गर्दै विगत दशकमा आफ्नो अन्तरिक्ष कार्यक्रममा ठूलो स्रोतहरू जुटाएको छ ।

चीनले धेरै उल्लेखनीय उपलब्धि पनि हासिल गरेको छ । यसमा तियाङयोङ अर्थात ‘स्वर्गीय दरबार’ नामक अन्तरिक्ष स्टेसनका निर्माणमा पनि समावेश छ । यहाँ उसले गत महिना तीन अन्तरिक्ष यात्रीको नयाँ दललाई पठाएको थियो । 

बेइजिङले मङ्गल र चन्द्रमामा रोबोटिक रोभर पनि अवतरण गराएको छ र चीन स्वतन्त्ररूपमा मानिसलाई कक्षमा पठाउने तेस्रो मुलुक बनेको छ । 

चीनको लक्ष्य सन् २०३० सम्ममा चन्द्रमामा चालक दल मिसन पठाउने रहेको छ र चन्द्रमाको सतहमा एउटा आधार निर्माण गर्ने योजना बनाएको छ । 

अमेरिकाले पनि आफ्नो आर्टेमिस ३ मिसनका साथ सन् २०२६ सम्ममा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा फिर्ता राख्ने योजना बनाएको छ । 

चीनको अन्तरिक्ष कार्यक्रमको द्रुत प्रगतिले वासिङ्टनमा खतराको घन्टी बजाएको छ । नासाका प्रमुखले गत महिना अमेरिका अब बेइजिङविरुद्धको ‘दौड’ मा रहेको चेतावनी दिएका थिए । 

नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले क्यापिटल हिलमा सांसदहरूसँग भने, “उनीहरूको कथित नागरिक अन्तरिक्ष कार्यक्रम सैन्य कार्यक्रम हो भन्ने हामी विश्वास गर्छौँ ।”