चाइना डेभलपर कन्ट्री गार्डन पहिलो पटक डलर बन्डमा डिफल्ट मानिएको छ । विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र मानिएको चीनको विशाल डेभलपर कम्पनी कन्ट्री गार्डन सर्पिलिङ सम्पत्ति संकटको नयाँ अनुहार बन्यो कसरी बन्यो ? अर्थबेत्ताहरुले आ–आफ्नै अड्कलबाजी गरेका छन् । 

हङकङमा सूचीकृत र गुआङडोङ प्रान्तको फोशानमा रहेको यस्तो कम्पनी कसरी संकटमा पुग्यो निर्माण क्षेत्रमा आश्चर्यको विषय हुन सक्छ । जसले देशभर ३,००० परियोजनाहरू विकास गरेको छ । १,४०० भन्दा बढी ग्रामीण सहरहरूलाई चिटिक्क विशाल सहरमा परिणत गरिदिएको छ । 

चिनियाँ विकासकर्ता मानिएको कन्ट्री गार्डेन होल्डिङ्स कम्पनी पहिलो पटक डलर बन्डमा फसेको छ । उसले बुझाउनु पर्ने पैसा बुझाउन सकिरहेको छैन । 

यसले विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र चीनलाई मात्रै हल्लाएको छैन कि फराकिलो ऋण संकटमा परेको कुरालाई एजेन्सीहरुले उल्लेख गरेको छ । 

गत हप्ता समाप्त भएको ऋण अनुग्रह (ब्याजदर बुझाउने समय) अवधि भित्र ब्याज तिर्न कन्ट्री गार्डेन असफल भएको छ । जसले उसमाथि थुप्रिदै गएको संकटलाई राम्रोसँग संकेत गरेको छ । 

यो पूर्वनिर्धारित घटना हो, भन्दै ब्लुमबर्ग न्यूजले आफ्नो न्युजपोर्टलमा उल्लेख गरेको छ । 

ट्रस्टी ऋष्तष्अयचउ इन्टरनेशनल लिमिटेडका मापदण्डहरुलाई माथ दिनेगरी  डिफल्ट भएको मानिएको छ । यसको मतलब ट्रस्टीले बक्यौता नोटहरूको कम्तिमा २५ प्रतिशत कुल रकमको धारकहरूले माग गरेमा तुरुन्तै साँवा र ब्याज घोषणा गर्नुपर्छ। ऋणीहरूले त्यस्तो माग गरेको कुनै सङ्केत नदेखिएको जनाइएको छ । 

डेरिभेटिभ निर्धारण समितिहरूको वेबसाइटमा प्रकाशित सूचना अनुसार  परिघटनाहरू अवलोकन तथा निर्धारण गर्ने वित्तीय उद्योग समूहले बिहीबार यस्तो निर्णय गर्‍यो कि सम्पत्ति फर्मले भुक्तानी गर्न असफल एपिसोड भोगेको छ । यो अक्टोबर १८ मा भएको थियो, 
क्रेडिट रिपोर्टहरूले के बुझाउँछ भने देशको सबैभन्दा ठूलो घर निर्माणकर्ता कम्पनी भुक्तानी गर्न असफल भएपछि पहिलो पटक अन्तर्राष्ट्रिय बन्डमा डिफल्ट देखिएको छ । 

यता कन्ट्री गार्डनले फोन वा इमेल मार्फत टिप्पणीको लागि अनुरोधहरूको जवाफ दिन सकेको छैन ।  

डेभलपर, जसको दायित्वमा १९०  बिलियन डलर छ, गत महिना धेरै अवसरहरूमा पूर्वनिर्धारित डेटाहरुमा कम्पनी चुकेको थियो । 

चीनको सम्पत्ति बजारमा निरन्तर कमजोरी र कठिन पुनर्वित्त वातावरणले जुन २०२३ सम्ममा घट्ने, र  १५ बिलियन डलर सेवा ऋणको लागि पर्याप्त नगद उठाउने क्षमतालाई रोकेको थियो। यस महिनाको सुरुमा, यसले लगानीकर्ताहरूलाई चेतावनी दिएको छ कि यो डिफल्ट हुन सक्छ।

कम्पनी अब ऋण पुनर्संरचनातर्फ अघि बढिरहेको छ, र सम्भवतः एउटा  वित्तीय पतनले चीनको स्पटरिङ अर्थतन्त्रमार्फत नयाँ रुपरेखा 
 आउने छ । एउटा गज्जबको रियल स्टेट कम्पनी कन्ट्री गार्डनको उदय र पतन चाख लाग्दो मात्रै छैन रोचक पनि छ । 

कन्ट्री गार्डन के हो ?

गत वर्षसम्म, कन्ट्री गार्डन चीनको सबैभन्दा ठूलो घर जग्गा होल्डिङ्स कम्पनी मानिन्थ्यो । 

यो समूहले साना शहरहरुलाई ठूलो शहरमा परिणत गरेको मात्रै छैन होटेल, पार्किङस्थल र खुद्रा पसलहरू जस्ता व्यावसायिक घरजग्गाको पनि विकास गर्छ । यद्यपि यसले रोबोटिक्स र कृषि सेवाहरू जस्ता अन्य क्षेत्रमा नाटकीय रूपमा शाखा विस्तार गर्दै गइरहेको छ । 

हालैको वार्षिक प्रतिवेदन अनुसार चीनमा करिब ३००,००० मानिसहरूलाई रोजगारी दिने एउटा ठूलो  संस्था पनि हो । 

तर एक पटक बुलेटप्रुफ देखिने फर्म हालैका दिनहरूमा नगदको संकटसँग संघर्ष गरिरहेको छ।

गत वर्षको सोही महिनाको तुलनामा सेप्टेम्बरमा यसको अपार्टमेन्टको बिक्री ८१ प्रतिशतले घटेको छ। विकासकर्ताले २०२३ को पहिलो आधा समयमा रेकर्ड ७ बिलियन डलर घाटा रिपोर्ट गर्यो।

कन्ट्री गार्डनको समस्याले २०२१ मा डिफल्ट भएको एक पटकको शक्तिशाली चिनियाँ  डेभलपर एभरग्रान्डको सम्झना दिएको छ । 

पछिल्लो दुई वर्षमा ८१ बिलियनको घाटा पोष्ट गरेपछि एभरग्रान्डले अगस्टमा संयुक्त राज्य अमेरिकामा दिवालियापनको लागि दायर गरेको थियो।

यहाँ कसरी आयो ?
 
एभरग्रान्डको पतनपछि चीनको घर जग्गा क्षेत्रमा विश्वास डगमगाएको थियो ।  त्यो डरलाई कन्ट्री गार्डनले अगस्टमा पुनः ब्यूँताउन सफल थियो । जब यसको तरलता संकट सार्वजनिक भयो, विश्वासकर्ताहरुको होस गुम्न थालेको छ । 

 समग्र ऋण समस्याहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्दै कम्पनीले दुई अमेरिकी डलर बन्डहरूमा ब्याज भुक्तानी गर्न नसकेको छ रिपोर्टहरू देखाएपछि विस्वास ह्वात्तै घट्यो । 

अक्टोबर १० मा, यसले परिपक्व बन्डमा २७० मिलियन हङकङ डलर ( ६०  मिलियन अमेरिकी डलर) को भुक्तानी तिर्न नसकेको बताएको छ । 

यस्तो गैर–भुक्तानीले समूहका सान्दर्भिक ऋणदाताहरूलाई सान्दर्भिक ऋणको भुक्तानीको गति बढाउन माग गर्न सक्छ। 

लगानीकर्ताहरू कन्ट्री गार्डेनद्वारा समयमै भुक्तानीको व्यवस्था मिलाउन महिनौंदेखि प्रयास गरिरहेका छन्  । जसले विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रमा रिकोसेट गर्न सक्छ । किनकि रियल इस्टेटले चीनको जीडीपीको अनुमानित २५ प्रतिशतदेखि ३० सम्म योगदान गर्दछ।

हङकङमा कन्ट्री गार्डन शेयर यस वर्ष एक पेनी स्टक भएको छ। यसलाई अगस्टमा सहरको प्रमुख ह्याङ सेङ इन्डेक्सको एक घटकको रूपमा हटाइयो।

यो कम्पनी चीनको सबैभन्दा धनी महिला मध्ये एक याङ हुइयान द्वारा संचालित कम्पनी हो । 

उनले हालसालै बिरामी व्यवसायमा आफ्नो धेरै सम्पत्ति  फोर्स लगानी गरेकी छिन्, र स्टकको मूल्यसँगै उनको भाग्य पनि घटेको छ।

चीनको सम्पत्ति क्षेत्रको लागि अब के हुन्छ ?

तर, हालैको अनुमान अनुसार, चीनमा अपार्टमेन्टहरूको ठूलो मात्रा छ, १, २  बिलियनको सम्पूर्ण जनसंख्यालाई घरहरू उपलब्ध गराउन पर्याप्त छ, र संकटको कुनै अन्त्य छैन।

रियल इस्टेट बजार चीनको अर्थतन्त्रमा प्रमुख ड्र्याग बनेको छ र यसले विश्वव्यापी वृद्धिमा प्रभाव पार्ने अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) बताएको छ । 

सेप्टेम्बरमा नयाँ घरको मूल्य घटेको छ । सरकारको नेतृत्वमा रियल स्टेट कम्पनीहरुले उधारोमा रोक लगाइएपछि यो क्षेत्र दुई वर्षअघि संकटमा परेको हो । 

बेइजिङले बृद्धिलाई पुनर्जीवित गर्न धेरै प्रोत्साहन उपायहरू ल्याएको छ, जसमा धितो दरहरू कटौती गर्ने र सहरहरूमा घर खरीदमा प्रतिबन्धहरू खारेज गरिएको छ।

गत हप्ता एक प्रेस ब्रीफिंगमा, कृष्णा श्रीनिवासन, आईएमएफको एशिया र प्रशान्त विभागका निर्देशकले भनेका छन् । चीनसँग घर जग्गाको लागि व्यापक रणनीति हुनु आवश्यक छ । 

जसमा सबै पूर्व–वित्तीय घरहरू निर्माण गरिएको सुनिश्चित गर्न समावेश छ। 

(ब्लुमबर्गको रिपोर्ट तथा मिशेल टो, लौरा हे र दीक्षा मधोकले सीएनएन बिजनेसका लागि तयार गरेको रिपोर्टलाई अर्थ डबलीले अनुदित तथा सम्पादन गरेको हो ।)