धेरै पटक हामी थकान महसुस गर्ने, छाती दुख्ने वा धेरै गर्मी हुने जस्ता लक्षणहरूलाई बेवास्ता गर्छौं।

अक्सर हामी सोच्छौं कि यो एसिडिटी वा राम्रो निद्राको कमीको कारण हो। 

तर, यो लक्षण सामान्य एसिडिटी वा राम्रो निद्राको कमीको कारण नभई हृदयघातको संकेत पनि हुन सक्छ।

मुटुको समस्यालाई कहिल्यै सामान्य रूपमा लिनु हुँदैन, किनभने यो तपाईंको जीवनसँग सीधै सम्बन्धित विषय हो।

हृदयाघातको लक्षण महसुस हुन साथ अनुभवी मुटुरोग विशेषज्ञसँग जाच एवमं परामर्श लिने गर्नुपर्छ । 

विशेषज्ञले तपाईंलाई यस अवस्थाको बारेमा सही जानकारी दिएर तपाईंको जीवन बचाउन मद्दत गर्न सक्छन् । 

हृदयघात भनेको के हो ?

हृदयघातलाई मायोकार्डियल इन्फेक्शन पनि भनिन्छ । यो मुटुको आपतकालीन अवस्था हो।

यसमा मुटुमा रक्तसञ्चारमा अवरोध हुन्छ, जसले मुटुको मांसपेशीमा पनि ठूलो क्षति पु¥याउँछ ।

यो तब हुन्छ जब कोरोनरी धमनीमा प्लेक गठनको कारण रगत थक्का बन्छ।

जसका कारण मुटुमा पर्याप्त अक्सिजन पुग्दैन र मानिसको ज्यानमा गम्भीर खतरा हुनसक्छ ।

हृदयघातका प्रमुख लक्षणहरू

हृदयघातका लक्षणहरू व्यक्तिपिच्छे फरक–फरक हुन सक्छन्, तर केही सामान्य लक्षणहरू छन्, जुन धेरैजसो अवस्थामा देख्न सकिन्छ । जुन निमानुसार छन् । 

– छाती दुख्ने वा भारीपन, जुन हात, घाँटी वा पछाडि फैलिन सक्छ।

– सास फेर्न अचानक कठिनाई हुने

– कुनै पनि शारीरिक परिश्रम बिना अत्यधिक पसिना आउनु

– अत्यधिक थकान वा चक्कर  लाग्नु

– पेट दुख्ने वा बान्ता जस्तो महसुस हुनु

यदि यी मध्ये कुनै पनि लक्षण देखा परेमा तुरुन्तै चिकित्सा सहायता लिनुहोस्। समयमै उपचार गरेर ज्यान बचाउन पनि सकिन्छ ।

हृदयघातको कारण

हृदयघातका धेरै कारणहरू छन्, मुख्य कारण हृदयको मांसपेशीमा रगत आपूर्ति गर्ने कोरोनरी धमनीमा अवरोध हुनु हो। यो अवरोध प्रायः कोलेस्ट्रोल जम्मा हुने कारणले हुन्छ, जसले गर्दा मुटुको रक्तनली साँघुरो हुन्छ। यस अवरोधको पछाडि धेरै कारणहरू हुन सक्छन् जस्तैः

– रक्त नलिहरूमा कोलेस्ट्रोलको जम्मा
– उच्च रक्तचाप
– धुम्रपान 
– मधुमेह 
– बढी तौल 
– शारीरिक गतिविधिको कमी 

यी सबै कारणहरूले एथेरोस्क्लेरोसिसको अवस्थालाई जन्म दिन्छ, जसमा धमनीका पर्खालहरू बाक्लो र साँघुरो हुन्छन्, जसले हृदयमा रक्त प्रवाहलाई पनि कम गर्छ।

हृदयाघात हुनु अघि लक्षणहरू

हृदयघात हुनुअघि शरीरले केही संकेत दिन्छ, जसलाई हामीले गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्छ। यी समावेश छन्– 

– छाती दुख्ने वा भारी हुने, एसिडिटी जस्तो महसुस हुन सक्छ
– बायाँ हात, घाँटी वा बङ्गारामा दुखाइ
– सास फेर्न गाह्रो हुनु
– चिसो वातावरणमा भए पनि अत्यधिक पसिना आउने
– चक्कर लाग्ने वा अत्यधिक थकान महसुस हुने
– पेट दुख्ने वा बान्ता हुनु

यी मध्ये कुनै पनि लक्षण देखिएमा तुरुन्तै डाक्टरलाई सम्पर्क गरी उपचार गराउनुहोस्।

हृदयघातबाट बच्ने उपाय

हृदयघातबाट बच्न केही उपायहरू अपनाउन सकिन्छ, जस्तै– 

– धुम्रपान छोड्नुहोस्, यसले हृदय रोगको जोखिम कम गर्नेछ
– फलफूल, तरकारी र स्वस्थ बोसो समावेश भएको स्वस्थ र सन्तुलित आहार खानुहोस्
– नियमित व्यायाम गर्नुहोस् र शारीरिक गतिविधिलाई जीवनको हिस्सा बनाउनुहोस्
– रक्तचाप र कोलेस्ट्रोल व्यवस्थापन गर्नुहोस्
– तनाव कम गर्न, योग र ध्यान गर्नुहोस्
– नियमित स्वास्थ्य परीक्षण गराउनुहोस्

हृदयघातको उमेर कति हो ?

हृदयाघात जुनसुकै उमेरमा हुन सक्छ, तर ४५ वर्षभन्दा माथिका पुरुष र ५५ वर्षभन्दा माथिका महिलामा जोखिम बढी हुन्छ।

हृदयघात भयो भने के गर्ने ?

यदि तपाईं वा अरू कसैलाई हृदयघातको लक्षणहरू छन् भने, आपतकालीन सेवाहरूलाई तुरुन्तै कल गर्नुहोस् र प्राथमिक उपचार प्रदान गर्नुहोस्।

हृदयघात किन र कसरी हुन्छ ?

मुटुको मांसपेशीमा रगत पुर्‍याउने एक वा बढी कोरोनरी धमनीहरू अवरुद्ध हुँदा मुटुलाई पर्याप्त मात्रामा अक्सिजन प्राप्त हुनबाट रोकेर हृदयघात हुन्छ। जसले गर्दा हृदयाघात हुन्छ ।