बनियानी/ इजरायलमा हुने उन्नत जातको केराखेती झापामा शुरु भएको छ । झापा गाउँपालिका–३ का कृषक चन्द्रप्रसाद बस्नेतले इजरायलमा हुने उन्नत जातको ‘विलियम हाइब्रिड’ जातको केराखेती शुरु गरेका हुन् । झापामा पहिलोपटक भित्र्याइएको उक्त जातको केरा सुगन्धित र स्वादिलो हुने उनले बताए । 

“एउटै माटोमा दश वर्षसम्म खेती गर्न मिल्ने यो जातको केरामा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढी हुन्छ”, उनले भने, “ यो केराखेतीबाट १० वर्षसम्म आम्दानी लिन सकिन्छ, यो अन्य जातको केरामा हुँदैन ।” यो केरामा रोग कम लाग्ने भएकाले उत्पादन बढ्ने र उच्च लाभ मिल्ने उनको दाबी छ । 

विलियम केराको बोटको मध्यम उचाइ बढीमा दश फिटसम्मको र निकै मोटो गोलाइको हुन्छ । यसको बोट र पात गाढा हरियो हुन्छ । केराको घरी लामो र बाक्लो काइँया (१२ देखि १५ सम्म) हुने उनले बताए । कोसा मोटो र लामो हुने बताउँदै उनले भने , “एउटा घरीमा १७० देखि २०० कोसासम्म फल लाग्छ ।”

बस्नेतले अन्य युवाहरुको सहकार्यमा एग्रिसेन्टर झापा प्रालि कृषि फार्म सञ्चालन गरेका छन् । एग्रिसेन्टरमा उहाँसँगै डम्बर खनाल, पूजा खनाल, हरिकला कार्कीलगायत पाँच जनाको साझेदारी छ । 

रु २५ लाखबाट शुरु गरेको व्यवसायमा अहिले रु ७० लाख लगानी पुगिसकेको छ । एक वर्षअघि शुरु गरिएको केराखेती फस्टाएपछि खेती विस्तार पनि हुँदै गएको छ । केराखेती बढाएर २५ बिघामा पु¥याउने लक्ष्य रहेको सुनाउँदै उनले भने , “जग्गा भाडामा लिएर घेराबारा गरिसकेका छौँ, आउने मौसममा बिरुवा लगाउँछौँ ।” 

हाल दुई बिघा क्षेत्रफलमा गरिएको केराखेतीमा इजरायली विलियमसँगै नेपालका लागि नयाँ प्रजातिकै मानिने भुटानी मालभोग केरा रोपिएको छ । बगानको बीच–बीचमा नेपाली मालभोग केरा पनि लगाइएको बस्नेतले बताए । 

सरकारी कोटामा स्थानीय कृषि सहकारी संस्थामार्फत कृषिसम्बन्धी ज्ञान हासिल गर्न ११ महिना इजरायल जानुभएका बस्नेतले त्यहाँ केराखेतीसम्बन्धी सिकेको सीप र प्रविधिअनुसार नै आफ्नै गाउँठाउँमा केराखेती गरेको र त्यसबाट सफलता प्राप्त हुँदै गएको उल्लेख गरे । 

इजरायलबाटै विलियम जातको केराको एउटा बिरुवा ल्याएको र काठमाडौँको कृषि प्रयोगशालामा विकास गरिएको बिरुवा ल्याएर खेती गरिएको उनले बताए । अहिले उनको बगानमा पाक्दै गरेका, पाक्न आँटेका, पसाउँदै गरेका र हुर्कँदै गरेका विभिन्न चरणका केराका बोट छन् ।

विलियम जातको केराखेतीमा अन्य कृषकको पनि आकर्षण बढ्दै गएको बस्नेतले बताए ।  फार्मबाट झापाका अन्य कृषकका साथै चितवनसम्मका कृषकले बिरुवा लैजाने गरेका छन् । यहाँबाट उत्पादित केरा धेरैजसो काठमाडौँ जाने गरेको छ । 

साथै पूर्वको इटहरी, दमक, बिर्तामोड, धरान, विराटनगरलगायतका बजारमा बिक्री भइरहेको छ । उत्पादित केराको बजारको अभाव नरहेको बताउँदै उनले भने , “बजारको समस्या छैन, व्यापारीहरु बगानमै आएर पनि लैजान्छन् ।”

शुरु–शुरुमा धेरै नाफा नदेखे पनि अबको उत्पादनले नाफा दिने उनको  भनाइ छ । उनले आउँदो दशैँलाई लक्ष्य गरेर केरा उत्पादनको तयारी गरिरहेका छन् ।  केराखेतीका लागि यहाँको माटो अनुकूल भएकाले रासायनिक मलको आवश्यकतै नपर्ने बताउँदै उनले आफूहरुले उत्पादन गरेको केरा अग्र्यानिक रहेको दाबी गरे । भने , “खेतमा आफैँ तयार पारेको जैविक मल प्रयोग गर्छौँ ।” फार्ममा अहिले पाँच जनाले रोजगारीसमेत पाएका छन् ।