ललितपुर /  ललितपुर महानगरका प्रविधिमैत्री बन्दै स्मार्ट सिटी निर्माणको कामलाई गति दिएको छ । महानगरले नेपालमै पहिलो पटक इन्टेलिजेन्ट ट्राफिक लाइट जडान गरेर नयाँ कामको थालनी गरिसकेको छ । 

महानगरपालिका, सडक विभाग र ट्राफिक प्रहरी तीन निकायको समन्वयमा लाइट जडान भएपनि नयाँ प्रविधिमा अभ्यस्त नहुँदा केही समस्या आइरहेको महानगरपालिकाका सहरी विकास प्रमुख श्रीकुमार महर्जनको भनाइ छ । 

बत्तीले गाडीहरुको चापलाई रिड गरेर भोलिको लागि तालिका बनाउने हुँदा भिआइपीको सवारी हुँदा पनि लाइट बन्द नगर्ने पनि उनले बताए ।  

उनले भने, “इन्टेलिजेन्ट ट्राफिक लाइटको सिस्टम नेपालमा अहिलेसम्म नभएको प्रविधि हो । यो आफै रिड गरेर चल्छ, कुपण्डोलबाट ललितपुरभित्र आएपछि लगभग ६ स्थानमा जडान भएको छ । इन्टेलिजेन्ट ट्राफिक लाइटले सुरुमा गारो भएको थियो । महानगरपालिका, सडक विभाग र ट्राफिक प्रहरीबिच समन्वयमा हुनुपर्ने हो । हामीले जडान त गर्यौ तर बानी नपरेको हुनाले अलि समस्याहरु आएको थियो ।”

यसको साथै महानगरलाई स्मार्ट सिटी बनाउनको लागि थुप्रै कामहरु भइरहेको पनि उनले जानकारी दिए । पुल र बत्तीको काम पहिलो प्राथमिकतामा राखिएको र कुसुन्ति साथै धोबीघाटमा पुल निर्माण भइरहेको उनले बताए । 
यस्तै, महर्जनका अनुसार अहिले पार्किङ्को धेरै समस्या भएको कारण यसमा पनि काम भइरहेको छ र सांस्कृतिक क्षेत्रहरुमा सवारी साधनहरुलाई कसरी कम गर्ने अथवा चलाउन नै नदिने भन्ने कुरामा पनि अभ्यासहरू भइरहेको छ । 

उनले भने, “स्मार्ट सिटीको काम धेरै भइरहेको छ तर काम बाँकी छ । सबैभन्दा ठूलो कुरा भनेको हामीले दिने सेवामा हो, संरचनाहरूको काम त भइरहेको छ । पाटन अस्पताल अगाडि पनि पुल बनाउन खोजी रहेका छाँै । विशेषगरी पार्किङलाई व्यवस्थित गर्ने प्रयासमा छौँ । हाम्रो सांस्कृतिक क्षेत्रहरूमा सवारी साधनलाई कसरी कम गर्ने अथवा चलाउन नै नदिने भन्ने कुरामा पनि अभ्यासहरु भइरहेको छ ।” 

उनले सातदोबाटो–चाँपागाउँ र एकान्त कुना क्षेत्रमा फ्लाई ओभरको कामलाई सरकारले गर्न सके राम्रो हुने बताए । 

यसको साथै, इन्टेलिजेन्ट ट्राफिक लाइट पनि एकान्तकुना हुदैँ भैसीपाटी र त्यहाँभन्दा माथि चुनिखेलसम्म, दोस्रो रुट जवालाखेलबाट सातदोबाटो हुदैँ गोदावरी जाने बाटोमा र  पुल्चोकबाट मंगलबजार हुदैँ ग्वार्कोसम्म गरी तीन ठाँउमा जडान गर्ने प्रोजेक्ट अघि बढ्ने उनले बताए । 

महानगरपालिकाले संस्कृती र परम्परालाई संरक्षण गर्ने उद्देश्यले विभिन्न योजनाहरू पनि अघि सारेको उनले बताए । पुरानोशैलीको घरलाई भूकम्परहित घर कसरी बनाउन सकिन्छ भन्ने कुरामा अध्ययन भइरहेको र यसको वैज्ञानिक रिपोर्ट पनि केही महिनामा नै आउने उनले बताए । 

हुँदा कार्यविधि अथवा नियम बनाएर नै पुरानोशैलीको घरको नक्सा पास गर्ने प्रक्रियामा रहेको पनि महर्जनको भनाई छ । 

उनले भने, “हाम्रा पुराना शैलीका घरहरू बनाउने योजनामा केही समस्या आएको छ । यसमा हामी ब्याक नै भएको अवस्था छ । त्यही भएर पनि पुरानो घरप्रतिको इच्छा घट्दै गइरहेको छ । तर कसैले माटोको नै बनाउँछौँ भन्ला, कसैले इट्टाको नै बनाउछु भन्यो भने त्यस कुरामा अध्ययन गरिरहेको छौँ । तिनीहरूलाई कसरी एड्रेस गरेर भूकम्परहित घर बनाउन सकिन्छ भन्ने कुरामा  अध्ययन गरिरहेको छौँ । त्यसको वैज्ञानिक रिपोर्ट एक दुई महिनामा नै आउँछ । कार्यविधि अथवा नियम नै बनाएर नै नक्सा पास गर्ने प्रकृयामा छौँ ।”

उनका अनुसार पुरानो घर बनाउँदा पैसा सकिने भन्दा पनि जोखिम हुन्छ ।  सम्पदा क्षेत्रमा पाटीपौवा, मठ मन्दिरहरू बनाउन दक्ष जनशक्ति समस्या भएकाले पुराना शैलीका घर बनाउन पनि दक्ष जनशक्तिको अभाव रहेको सुनाए ।  

सविता नयाँजू, नेपाल न्यूज बैंक