काठमाडौं / फागु पूर्णिमा अर्थात् होली नजिकिँदै गर्दा राजधानीका प्रमुख बजारहरू, विशेष गरी असन, इन्द्रचोक, न्युरोड जस्ता ठाउँहरूमा रंगीन माहोल देखिनुपर्ने हो। 

तर, यो वर्षको होली बजारको अवस्था फरक छ। जहाँ एक दशकअघि यी व्यापारिक केन्द्रहरू भीडले भरिन्थे, त्यहाँ अहिले सुनसान छ।

बजार किन सुनसान छ ?

असन बजार, जुन परम्परागत रूपमा होलीका सामानको प्रमुख केन्द्र मानिन्छ, यसपटक व्यापार सुस्ताएको छ। व्यापारीहरू निराश छन्। 

आर्थिक मन्दी, बेरोजगारी, विदेश पलायन, तथा प्रशासनको कडाइका कारण होलीको व्यापार अपेक्षाकृत रूपमा घटेको छ।

स्थानीय व्यापारी कृष्ण श्रेष्ठका अनुसार, होलीका रंग, पिचकारी, टिसर्ट र अन्य सामग्रीहरू बजारमा राम्रै मूल्यमा उपलब्ध भए पनि किन्ने मानिस नै कम छन्। उनले थपे, ‘पहिले यो समयमा बजार खचाखच हुन्थ्यो, अहिले ग्राहक नै आउँदैनन्। आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले मानिसहरू प्राथमिकता फेरि फर्किएका छन्।’

विदेश पलायनको असर

नेपालमा बढ्दो बेरोजगारी र वैदेशिक रोजगारीको आकर्षणले युवा पुस्ता बाहिर गइरहेको छ। जसका कारण नेपाली बजारमा होली जस्ता पर्वहरूमा हुने व्यापारमा ठूलो गिरावट आएको छ।

 रामु कुमार, जो असनमा विगत १० वर्षदेखि होलीका कपडा बेच्दै आएका छन्, भन्छन्, ‘पहिले एक हजार पिस टिसर्ट बेचिन्थे, अहिले मुश्किलले डेढसय पिस मात्र बिक्री भएका छन्।’

सरकारी कडाइ र चहलपहलको प्रभाव

सार्वजनिक स्थानमा रंग छ्याप्न नपाइने, अवाञ्छित गतिविधिमा प्रशासनले कडाइ गरेको कारण पनि बजार सुस्त देखिएको व्यापारीहरू बताउँछन्। युवाहरू पहिले नै होली मुडमा देखिन्थे, तर यो पटक सडकहरूमा उनीहरूको चहलपहल कम देखिन्छ।

स्थानीय उत्पादनको चासो, तर व्यापार बढेन

यद्यपि नेपाली उत्पादनहरूप्रति ग्राहकको आकर्षण बढेको छ। मनिष चौधरी, जो असनमा नेपाली उत्पादनका कपडा बेच्छन्, भन्छन्, ‘नेपाली लुगाहरू सस्तो र गुणस्तरीय भएका कारण बिक्री राम्रो छ, तर समग्र बजार भने सुस्त छ।’ उनले भने, ‘पहिले जस्तो भीडभाड नभए पनि नेपाली उत्पादनहरू भने केही बिक्री भएका छन्, जुन सकारात्मक संकेत हो।’

निष्कर्षस् होलीको रंग फीका हुने संकेत

काठमाडौँको व्यापारिक केन्द्रहरूमा यसपटकको होलीको रौनक घटेको छ। व्यापार सुस्त छ, ग्राहकहरू कम छन्, र आर्थिक मन्दीको प्रभाव गहिरिएको छ।

यसो त, समय परिवर्तनशील छ। वर्षहरूपछि यो माहोल फेरि फर्किन सक्छ। तर, हाललाई व्यापारीहरू आशा गर्दै छन् कि आगामी चाडपर्वमा बजारमा केही सुधार हुनेछ। किनकि पर्वहरू केवल रङ र रमाइलो मात्र होइनन्, यी स्थानीय अर्थतन्त्रका मेरुदण्ड पनि हुन्।